Publicidad

Kaynanikmi shuk hatun antawaman witsikarkani. Shuk wasiman rina karkani. Makipimi 25 dólar centavota charirkani, chayta kushka kipami maypi tiyarina rikurkani. Ñuka washapimi shuk mishaka witsisikarka, payka paypa shikra shinapimi kullki wakaychina uchilla kipita, chay chawchira nishkata maskarka, makita satishpa maskarka, mana rikurirkachu, ñami chay shikrapi tiyashkata tallikrikurka, shinapimi tarirka, chaymantami kullkita surkuchirka, chaytami kurka.
Chayta rikushpami, ñukanchik warmikunamanta yuyarirkani, paykuna imapi kullkita apak kashkatami yuyarirkani. Uyay, kayta killka katik, mamakuna, mana kashpaka, kanpak warmi imapi kullkita apak kashkata yachankichu?
Uyachik, ñukanchik mamakunaka, warmikunaka mana chay shikra shinatakachu apan, shinallatak mana ashtaka kullkiyukchu kanchik. Ashtaka ima kakpika, shuk pintupimi watan, chaytaka kinchullipimi churan. Shinapash maykankunaka imatak kichulli ninkami. Ñukanchik warmikunaka camisatami churakun, kayka mana aycha karapi llutarishachu kan, kayka hatunmi kan, chaymantami chunpita watarikpika, chushaklla shina rikurin, chaypimi pintupi watashka kullkitaka wakaychin, chaytami kinchulli ninchik. Imatapash rantina kashpa, imamamantapash kullkita kuna kashpaka, chaymantami watashka pintuta surkun, paskan, mashna kuna kashka kulkita yupan, chashnami kun, kushkamanta imallatapash tikrachikpika, chayta chaskinmi, chaytaka chay pintupimi watan, kutinllatakami watashka pintutaka kinchullipi wakaychin. Chaymantami camisaka mana aycha karapi llutarishka shina kan.
Imapapash kullkita minishtishkata yachashpaka, ñukanchik mamakuna, warmikunaka, minishtishka kullkitaka, ashtawanka panka kullki kakpika, chunpipimi wakaychin.
Imbabura markamanta rimashpaka, chaypika mamakunaka ishkay chunpiwanmi pichullurin mama chunpiwan, wawa chunpiwanpash, kay mama chunpimi kullkitaka wakaychin, chashnami chaymanta utiyalla surkun. Cañar markamanta rimashpaka, warmikunaka wata nishkapimi chay panka kullkitaka churan.
Antawapi rina kashpaka, mana yapa karu kakpika, anta kullkitami minishtinchik, chaytaka mishu shimipika suelto nishpami shutichin, shinallatak mashna kuna kashkatami yachanchik, kaytaka mamakuna, warmikunaka maki watanapimi wakaychin. Shinami antawaman witsikashpaka, utiyalla kun.
Kutin taytakunamanta rimashpaka, ñukanchikpashmi hatun camisakunata churakunchik, ñukanchikpashmi chunpiwan watarinchik, shinallatak ñukanchikpashmi ashtaka kullkitaka kinchullipi wakaychinchik. Ashalla panka kullki kakpika, muchiku ukupimi churanchik. Shinapash kunanka, ñukanchik kunan wiñaykunaka ña mana yayakunapa camisatachu churakun, kunanka mishu camisatami churakunchik, chayka aycha karapi llutarishka kakpika, mana kichullipichu wakaychi usharin. Chayka kullki wakaychina uchilla kipitami charinchik, mishu shimipika billetera nin, chaykunapimi churanchik, chaytaka mana kichunllinchikchu. Shinapash maykankunaka, mishu camisa kakpipash kinchullipimi wakaychinchik.
Kayta killka katikuk tayta, mama, wanpra kuytsa, imapitak kullkitaka wakaychinki? Manachu medias nishkapi wakaychinki?
Resumen traducido al castellano
Regazo
El otro día vi a una señora en el bus que buscaba y rebuscaba su monedero o ‘chauchera’ en su cartera y no lo encontraba, a punto estuvo de vaciarla, pero al fin dio con ella y logró pagar. Entonces me preguntaba, nuestras madres, nuestras esposas quichuas, en qué y en dónde llevan el dinero.
He aquí algunos detalles. No guardan el dinero en un monedero, ni en billetera, usan telas pequeñas o pañuelos; en estas ‘amarran’ los billetes y las monedas. Tampoco utilizan carteras, ellas usan unas blusas amplias, las mismas que se sujetan en la cintura con una o dos fajas. Esto da lugar a un espacio en su regazo. Es aquí en donde guardan la tela en la que amarran el dinero. De ahí que no es útil una blusa entallada.
Muchas veces ellas acuden a hacer algún pago, cuyo monto, por lo general, lo conocen, ese dinero si es en billetes lo ponen en la faja, así como también en el interior del sombrero en el caso de comunidades en las cuales usan esta prenda. Mientras que para pagar lo del bus, la o las monedas llevan en las manillas.
Igual sucede en el caso de los hombres, también usamos camisas amplias, las mismas que se sujetan con fajas. A pesar de tener billeteras, estas también las llevamos en el regazo. Al interior del sombrero también se suele guardar dinero, especialmente billetes.
He aquí la funcionalidad que se ha dado a las diferentes prendas, tanto femeninas como masculinas, para transportar dinero que se requiere en el día.
Estimado lector, ¿en dónde lleva su dinero? ¿En su billetera Lacoste, en su chauchera Fossil o tal vez su media? (O)