Publicidad

Ecuador, 28 de Marzo de 2024
Ecuador Continental: 12:34
Ecuador Insular: 11:34
El Telégrafo
José Maldonado

Es que...

22 de enero de 2018 - 00:00

Estimado lector, preste atención cuando hable con los que están a su alrededor. Verá con qué frecuencia se utilizan estas dos palabras.

Días atrás habíamos pactado día y hora para hacer un trabajo con una conocida, pero nunca apareció. Quedé mal con quienes iban a proveernos de lo que requeríamos. Avergonzado, pedí disculpas. Qué mal me sentía. En el transcurso de la semana me encontré con quien no llegó a la reunión. Lo primero que me dijo fue: “Es que no hubo transporte”, “es que venían llenísimos”, “es que yo sí salí pronto, pero”… y así una serie de “es que”.

Con estos se podía escribir y obtener un relato muy especial. Además, lo dijo con tanta vehemencia que me hizo pensar que fui atrevido al reclamar, pero nunca escuché pedir disculpas, o tal vez será que el “es que” es una forma sofisticada de hacerlo. Capaz que el equivocado soy yo.

He escuchado estas dos palabras y vaya que es muy común. Están listas para argumentar falta, incorrección, inexactitud, omisión, descuido, olvido, error, desliz, tropezón, etc. Poderosos esos dos vocablos, pero casi nunca  se dice: ¡Excúseme!

¿Le resulta fácil decir que cometió un error y que le disculpen o comienza una linda narración con copiosos “es que”? Ahórrese y diga ¡Perdón! ¡Disculpe! o ¡Lo siento! y nada más. Inténtelo, no se achicopale. (O)

Chaymanta
Kayta killka katikuk mishu shimipimi ishkay rimashka tiyan, chayka “es que” nishkami kan, kayka ñukanchik Kichwapika mana tiyanchu, kay shimikuna shinaka ´chaymanta` nishkami kan. Mishu shimimanta rimashpaka, chay ishkay shimitaka ashtaka kutinmi paykunapa rimaypika uyarin.

Uyarianki, shinami ashtakata chaywan rimak kashkataka rikunki. Kaynanik punchami shuk riksishka mishawan shuk imakunata rurankapak tantanakuna karkanchik. Shinapash mana shamurkachu. Shukkunawanpashmi chaytaka rurana karkanchik. Mana shamukpika, paykunapakmanmi pinkaywan kishpichichik ninkapak rina karkani. Kipa punchakunami, kutinllatakmi paywan tantanakurkani, payka shikan imakunata nishpami imamanta mana shamushkata riksichirka, chay nishkakunata tantanchishpa shuk uyanayay parlumi tukunalla karka.

Tawka kutinmi ´chaymanta` nirka. Shinapash kishpichiway shimitaka mana uyarkanichu. Ashtawankarin payrakmi piña tukushpa rimarka. Ashakata ñukami huchayuk shina tukurkani, shunkullaka imapaktak mana shamushkata tapurkani nikurkanimi. Pay chay shina imamanta mana shamushkata nikushpaka kispichiway nikurkachari, shinapash chay shimitaka mana uyarkanichu. Kay kipami mishukunapa parlukunata uyariyashkani, paykunaka ashkata kutinmi ´chaymanta` nishkawan riman, chashnami imapipash pantarishpaka, mana allita rurashpaka, kunkashpaka, mana paktachishpaka, pay kikin huchayuk kashpaka, chay ´chaymanta` shimiwan kishpirin. Shinapash kishpichiway nishkaka mana rikurinchu.

Kayta killka katikuk, ¿Kanka imatapash, imapipash, pantashpa, mana paktashpaka, mana ruranata rurashpaka, kunkashpaka, manachu kishpichiway ninki, mana kashpaka, ´chaymanta` shimiwanchu mitsarinki? Uyay ama chashna rimakunkichu, chaypa rantika “Kishpichiway” ni, ¡Ama manchaychu! ¡Nilla! Chayta nishpaka, mana ashtawan shuk imakunatachu nina kanki. ¡Chashna kachun! (O)

Contenido externo patrocinado

Ecuador TV

En vivo

Pública FM

Noticias relacionadas

Social media