Ecuador, 19 de Abril de 2024
Ecuador Continental: 12:34
Ecuador Insular: 11:34
El Telégrafo
José Maldonado

Columnista invitado

Charik Riksishkakuna

14 de noviembre de 2016 - 00:00

Ari, kunapash kutinllatakmi takimanta rimakrinchik. Shinapash kay takikkunaka Ecuadormanta, Pichincha markamanta, Cayambe kitimantami kan.

¿Ima shutitak paykunaka? Paykunaka mishu shimipika Amigos Millonariosmi kan. Kayna miércoles punchami Quitopi, maypimi Kawsanapa Wasi kan, chaypimi mushuk takikunata surkuchishkata riksichinkapak tantanakuchirka.

Kay takikkunaka ayllupurami kashka. Chashnami César Alberto Chuquín Chillcañan taytaka, paypa ushiwan sarunka takik kashka. Taytaka kuchunatami kunankaman takin. Chashnami paykunaka maykan llaktakunaman paykunapa takishkata uyachinkapak rishka.

Wawakunaka wiñarkami, wawakunapa wawakunapashmi wiñarka, shinami paykunaka raymikunapi tuparik karka. Raymikunapimi tushuk karka. Paykunaka Angochawamanta, Olmedomantami kan. Raymikunapika shuk rimashkakunatami takik karka, chaypimi charik riksishkakunamanta, wakcha riksishkakunamanta nikunpash. Chashnami paykunapura tuparishpaka, imanalla Amigo Millonarios nishpa makita kuk kashka.

Shinami kipaka ña takinkapak tantanakurka. Ña maykunapimi paykunapa takishkata uyachinkapak ri kallarirka. Paykunaka Amigos Millonarios kanchik nishpami chaykunapika rikurirka.

2015 watami kallari surkuchishka takikunata riksichirka. Kuitn kayna miércoles punchami, kay Quito llaktapi, maypimi Kawsanapa Wasi nishka kan, chaypimi shuk mushuk surkuchishka takikunata riksichinkapak tantanakuchirka.

Ari, ashtakami paykunata rikunkapak, paykunata uyankapak chayarkanchik. Ashtaka Kichwa tayta, mama, wanpra, kuytsa, wawakunapashmi chaypi karkanchik. Ari, Quitopimi chashna tantanakurkanchik. Mishukunapashmi chaypi karka.

Paykunapa takikunapika ñukanchik kawsaymantami imakunata nin. Chashnami kusa tukuna, warmi tukunamanta; kusa-warmi kawsanamanta; sapalla kanamanta; kuyanamanta; shukta kuyanamanta; shuk kashnakumantami paykunapa takikunapi mishki rimaykunawan, asichina rimaykunawan takin.

Amigos Millonarioska sumaktami takirka. Kallaripika takishkata uyakurkanchikllami, kipaka kulunpanpa hatarishpami tushuy kallarirkanchik. Mana chayllachu karka, mishki shimitapashmi kunka paktarishkakaman takirkanchik. Tushushpaka, runa shina muyushpami tushurkanchik. Mishkichishpami tushurkanchik. Mushuk takikunaka allipachami kan.

Kay takikkunata rinkunkapakka ñuka ushiwanmi rirkani. Ari, payka sumaktami tushurka. Ari, kashna takikunatapashmi ninanta munan. Chashnami kana kan. ¡Kichwa runakunami kanchik!

Kayta kilka katikuk. ¿Amigos Millonariosta uyashkankichu? ¿Manarak? ¡Uyay, uyay! Uyashpaka, tushunayankami. ¡Shinaka tushunki!

Resumen traducido al castellano

Amigos Millonarios

A semana seguida seguimos hablando de música. Pero esta vez de un grupo de la provincia de Pichincha, del cantón Cayambe. Hombres y mujeres indígenas lo conforman.

Música indígena Quichua con ritmo contagioso que incita a bailar. Las letras de las canciones son coplas que hablan de las circunstancias que les pasan a los solteros, los enamorados, los novios, los esposos. Textos en Quichua y español que muestran el doble sentido, picardía y burla.

El nombre del grupo viene, precisamente, de una copla que solían cantar en las fiestas, en la que hablan del amigo millonario y del amigo pobre. Así en lo posterior, cuando se saludaban, se decían  Amigos Millonarios.

El maestro Alberto Chuquín, fundador de la agrupación, estuvo en el lanzamiento de este nuevo álbum. Pese a sus años, con toda esa energía del hombre andino.

Y el concierto fue espectacular. Al inicio los presentes escuchamos las primeras canciones moviéndonos, acompañando con aplausos en el ‘propio terreno’. Pero más pudieron las ganas de bailar. Nos levantamos y se prendió la fiesta. Bailamos a lo andino indígena, o sea en círculo, zapateando. Todos cantábamos. Satisfacción total, indígenas ‘tomándonos’ el Teatro Nacional de la Casa de la Cultura. ¡Gracias Amigos Millonarios!

¿Con quién fui al recital? Obvio, con mi trash metalera hija. Bailamos con gusto y ganas. ¡Quichuas por siempre!

Estimado lector, ¿Aún no ha escuchado a los Amigos Millonarios? Hágalo, contágiese y déjese llevar por el ritmo, baile y cante a todo pulmón. Le aseguro, no se va a arrepentir. (O)

Para estar siempre al día con lo último en noticias, suscríbete a nuestro Canal de WhatsApp.

Contenido externo patrocinado

Ecuador TV

En vivo

Pública FM

Noticias relacionadas

Social media