Ecuador, 19 de Abril de 2024
Ecuador Continental: 12:34
Ecuador Insular: 11:34
El Telégrafo
José Maldonado

Pawkar Raymikuna

27 de febrero de 2017 - 00:00

Kay kallari killkashkata rikushpaka, maykankunaka, manachu shuklla kan, tawkachu tiyashka nishpami tapukunkichik.

Uyaychik. Kay Raymika, ñukanchik Ecuador mama llaktapika, maykan markakunapimi tiyan. Ashtawan uyarishkaka Bolívar markapi, Cañar markapi, Imbabura markapimi kan.

Bolívar marka, Cañar markamanta rimashpaka, chay raymika ima shinami ñawpa watakuna karka, chashnallatakmi katin. Wasikunapika mikunatapash, upiyanatapashmi charin.

Wasikunamanka takikkunapash, ayllukunapashmi chayan. Takikkunaka wasin wasin chayashpami, sumak shimikunawan imakunata uyachin. Kutin chayshukkunaka ayllukunata rikunkapakmi shamun.

Shamukkunaman sumak mikunatami karanchik; chashnami mutita, papata, kamchata, kusashka kuchi aychata, atallpata, kusashka kuyta karanchik. Yakunayaypaka aswapash, machana yakupashmi tiyan.

Kutin Imbaburapika Pawkar Raymika shikanmi kan. Ashtawan uyarishkaka Super Peguchepimi kan. Kunan yuyayyuk raymimi kan. Mana kay samarina punchakunallachu tiyan. Kay samarina punchakunawanmi tukurin. Kay punchakunapa ishkay semana yalli sirikpimi kallarin.

Kay mushuk yuyayyuk raymipika haytana pukllanami tiyan. Super Peguche muyuntipi kak ayllu llaktamantapash, shuk mama llaktamanta shamushkakunapashmi pukllan. Nastipi washakuchina pukllanapash, anta apiyupi kallpanapashmi tiyan. Super Peguchepa pukllana panpapimi kaytaka rikunalla kan.

Mana chayllachu kan, kaynanik sábadomantami takikkunata rikunapash tiyan. Maypimi tanatanakuna wasi tiyan, chaypimi kay tutakunaka shikan takikkuna paykunapa takishkata uyachin. Chayta rikunkapak chayakkunaka uyanpash, tushunpashmi.

Takimanta rimashpaka, kayka ñukanchik kikin takipash, wanpra-kuytsakunakunapa takipash, electro takipashmi tiyan. Kay rikunaka kaynanik sábado punchamantami tiyan. Tantanakuna wasika, yallimana hunta kashkamantami, uchilla shina rikurin.

Harkaymanta mana llaki apankichu. Mikuna katuna chukllakunapashmi tiyan. Chaypimi shikan kachi, mishki mikuna tiyan. Shinapash chaytaka rantinami kanchik, mana karanchu.

Kay Super Peguchepa Pawkar Raymika kayapa kayami tukurinka. Chashna kaykunata rurankapakka watan watanmi kay raymipa pushak shina taytata, mana kashpaka, mamata akllan. Paymi kay raymipa minishtishkakunata rikuna kan, allichina kan. Shuk yuyaywan rurashka Pawkar Raymika kashnami kan.

Kayta killka katikuk, ¿ñawpa Pawkar Raymipichu kashkanki? ¿Manachu Super Peguchepa raymipi kashkanki? ¿Mana? ¡Shinaka kunan puncha Pawkar Mishky Electro Festman haku! (O)

Resumen traducido al castellano

Carnaval   

La fiesta andina del Pawkar Raymi, fiesta del florecimiento, se celebraba el 21 de marzo. La modificación de la fecha y la celebración en los carnavales se lo debe a la conquista española.

Pero hoy en día, en el caso ecuatoriano, tenemos a la vista dos tipos de Pawkar Raymi. Una que tiene lugar en las provincias de Bolívar y Cañar. Estas conservan elementos que pese al paso del tiempo, no se han modificado. Así hay músicos, género musical, comida y bebida exclusivas para la fecha. La dinámica de la fiesta se basa en las visitas continuas de músicos a las casas de las comunidades. La interpretación musical se retribuye con comida y bebida. Tanto visitantes como quienes los reciben se muestran activos. No hay sujetos pasivos.  

Y con otra nueva concepción de fiesta, con elementos de otra cultura adoptados y adaptados, se manifiesta la comunidad Quichua de Peguche, hoy en día conocida como Super Peguche, en el cantón Otavalo, provincia de Imbabura.

Deporte y eventos culturales son lo principal de esta “nueva fiesta”. Campeonatos de fútbol, básquet y competencia de ciclismo toman casi dos semanas. Mientras que en las noches del feriado de carnaval, en el coliseo de la localidad, hay presentaciones y baile con grupos indígenas femeninos, músicos locales, fusión electrónica andina, etc.  

La gastronomía local también está presente con diferentes puestos de comida típica. Así que no hay motivo para pasar hambre, solo que aquí no brindan, hay que comprar.  

Estimado lector, ¿con cuál versión se queda? ¿Hoy día qué va a hacer? ¿Está aburridazo? Vamos a Super Peguche, hoy es el día del Pawkar Mishky Electro Fest.  (O)

Para estar siempre al día con lo último en noticias, suscríbete a nuestro Canal de WhatsApp.

Contenido externo patrocinado

Ecuador TV

En vivo

Pública FM

Noticias relacionadas

Social media